Portada » Personajes » Recesvindo de Córdoba

Recesvindo de Córdoba

por Javier Iglesia Aparicio
0 comentario 66 visitas 6 min. de lectura
A+A-
Reset
BN ms 10029, fol143. Himno a Santiago de Recesvindo de Córdoba

[s. IX] Abad y poeta mozárabe

Su biografía es prácticamente desconocida. Solo se sabe que ejerció como abad en un monasterio de la ciudad de Córdoba y que, en algún momento posterior al año 850, compuso un himno para la celebración de la festividad de Santiago Apóstol: Versi preparatorii in festiuitate sancti Iacobi Apostoli Christi. Según el poema, Recesvindo tendría 80 años cuando fue compuesto.

La obra de Recesvindo de Córdoba

Este poema religioso, que se ha conservado en el ms. BN 10029 (f. 143-143v), consta de cuarenta y cinco versos dodecasílabos. Está escrito en un singular latín que mezcla el latín vulgar mozárabe con un latín plagado de cultismos y artificios.

BN ms 10029, fol143. Himno a Santiago de Recesvindo de Córdoba
BN ms 10029, fol143. Himno a Santiago de Recesvindo de Córdoba
BN ms 10029, fol143v. Himno a Santiago de Recesvindo de Córdoba
BN ms 10029, fol143v. Final del Himno a Santiago de Recesvindo de Córdoba (últimos cuatro versos)

Según David Paniagua, en cuanto al contenido del poema, no hay indicios claros que permitan determinar si el Santiago Apóstol del poema es el Santiago Zebedeo o el Santiago Alfeo, es decir, Santiago el Mayor o Santiago el Menor, si bien es cierto que la primera opción cobra más fuerza, aunque no por criterios relativos al poema sino por la mayor tradición de este apóstol en la Península Ibérica1.

Versi preparatorii in festiuitate sancti Iacobi Apostoli Christi

Versión latina publicada en J. Gil (ed.), Versi preparatorii in festiuitate sancti Iacobi Corpus Scriptorum Muzarabicorum, vol. 2, Madrid, Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC), 1973, págs. 688-690.

Resultet toga omnis, hunum conclamet,
Uigilem sanctum altitronum inuocet.
Conexam simul caritatem afluat,
Ethera nobis cum sanctis adsociet,
Iudicii diem cum electis misceat. 5
Ego infelix mente dum adiudicor.
Factis dictisque tremebundus orreo.
Quid faciebo quum districtus aderit,
–Cetibus septus angelorum cernitur–
Examen lance equum omnis sisterit? 10
O uos amici, filii hac discipuli,
Hic adgregati rogatores estote,
Sordes lauesque oratu diluite,
Hunc sanctum Dei Iacobum adsciscite:
Dependat mea uota cum suspiriis. 15
Celebrem diem anni meta uoluitur.
Sic iucundemur modeste existere.
Teme[n]tum flabum cratera infunditur,
Quo quisque libans grate porrigentibus
Ilaritate prestat sitjentibus. 20
Discurrat domum patrator sollemnie,
Mensas reuiset, conuibantes supplicet,
Sic saginati propinati gaudeant.
Nullus recuset farcinatum summere,
Calicem uini gutta dum euibitur. 25
Hoc uotum rite excolere obsecro,
Quum claustra carnis anima eflauerit.
Meisque natis uotibaque exigite:
Imnos Dauidis auide precinniant,
Ueniam nanctus commisis ueteribus. 30
Sic meditantes migraturi seculo,
Apostolorum imitantes monita,
Pacem sequentes corde puro exsequi,
Ueniam dari in uicem alacriter,
Finctas loquellas corde de<inde> pellere. 35
Capite unco defixoque poplite,
Grates rependo deuotorum agmina.
Qui properantes uisere miserrimo
Anelo fessus; | et mortis indicium
Octes dena uitaque protenditur. 40
Gloria Patri summo atque Filio,
Cum qu<i>bus sancto trino extat Spiritu,
Prestantes digna serui beneficia.
In laude Xpi cuius hec sunt omnia,
Daturi regnum post finita tempora. Amen. 45

Versos de preparación del abad Recesvindo para la festividad de Santiago Apóstol de Cristo

Traducción al castellano de David Paniagua Aguilar publicada en Paniagua, David: ‎‎Versi Preparatoris Recesvindi Abbati[s] in Festivitate Sancti Iacobi Apostoli XPI‎ . 2011. Fundación Ignacio Larramendi:

Que salte de alegría cada hábito, que clame con una sola voz,
que invoque al santo custodio que tiene su trono en lo alto.
Que rebose de caridad compartida,
que nos junte en el cielo con los hombres santos,
que el día del juicio nos cuente entre los elegidos. 5
Yo, desgraciado, cuando me juzgo en mi mente
por mis obras y palabras me horrorizo tembloroso.
¿Qué haré cuando se presente el juez
–aparece rodeado por grupos de ángeles–
se mantendrá todo el proceso equilibrado en el platillo de la balanza? 10
Vosotros amigos, hijos y discípulos,
aquí reunidos haced ruegos,
limpiad mis inmundicias y suciedades con vuestra oración,
ganaos el favor de Santiago, santo de Dios:
que cumpla mis votos y mis súplicas. 15
Vuelve el día festivo al cabo del año,
regocijémonos con humildad por estar vivos.
Se vierte rojo vino en la cratera,
del que todos beben con gratitud a quienes lo ofrecen,
y proporciona alegría a los sedientos. 20
Que pasee por la casa el responsable de la celebración,
revise las mesas, inste a los convidados,
que así gocen henchidos de comida y de bebida.
Que ninguno rehúse comer más carne,
mientras bebe de la copa hasta la última gota de vino. 25
Ruego que cumpláis este voto de acuerdo con estas ceremonias
cuando mi alma abandone la reclusión de su cuerpo:
y también a mis hijos reclamadles celebraciones:
que canten con afán los himnos de David,
que consiga yo el perdón para las viejas culpas. 30
Así meditando que habréis de dejar este mundo,
seguid las recomendaciones de los apóstoles,
perseguid la paz buscándola con corazón puro,
perdonaos los unos a los otros con alegría,
expulsad del corazón las falsas palabrerías. 35
Con la cabeza baja y arrodillado
doy las gracias, fatigado, a la multitud de devotos
que se han apresurado a visitar a este desgraciado
anciano; es indicio de la proximidad de la muerte
una vida que se prolonga ochenta años. 40
Gloria al sumo Padre y al Hijo,
y junto a ellos está tercero el Espíritu Santo,
que conceden los dignos favores a su siervo.
En alabanza de Cristo, de quien son todas las cosas,
que concederá el reino al final de los tiempos. Amén. 45

  1. Paniagua Aguilar, David: Recesvindo de Córdoba. Estudio crítico. 2011. Fundación Ignacio larramendi. ↩︎

Dejar un comentario

Este sitio usa Akismet para reducir el spam. Aprende cómo se procesan los datos de tus comentarios.